Couleur Vocale: Vocaal Ensemble A'dam24 | De Waalse Kerk (2024)

Trauma's in de samenleving brengen hun ondeugden niet alleen toe aan degenen die direct betrokken zijn bij oorlog of verlies. Het dringt zachtjes de meest onbewuste en onschuldige hoek van de samenleving binnen en zendt zijn boodschap intergenerationeel uit. Bekende auteur en arts gespecialiseerd in trauma schrijft in zijn boek The Myth of Normal: “Onwetendheid kan een gelukzalige rust brengen, maar dat is geen ware gelukzaligheid; op collectief niveau kan dit leiden tot groot en wijdverbreid lijden. We bewijzen onszelf en de wereld een grote dienst als we proberen onze illusies op te lossen en ons open te stellen voor de waarheden die ze verbergen.” Dit programma draait om de gevolgen van verlies en rouw, en hoe de kunstenaars hun weg naar genezing vonden.

Voor Hubert Parry was zijn wereld op de kop gezet tijdens de laatste jaren van de Eerste Wereldoorlog. Niet alleen was zijn persoonlijke bewondering voor Duitsland diep verheven, maar hij ervoer ook persoonlijke verliezen door de oorlog, aangezien verschillende van zijn studenten werden gedood of gewond. Zijn onwetendheid over de ware doelstellingen van het Duitsland van het begin van de twintigste eeuw werd ruw verscheurd door de realiteit van de situatie. The Songs of Farewell was zijn artistieke antwoord; een muzikaal verlangen om aan het oorlogsgeweld te ontsnappen.

Gustav Mahler componeerde de Rückert-lieder in de zomer van 1901, en het lied Ich bin der Welt abhanden gekommen was het derde. In februari van hetzelfde jaar had Mahler een bijna-doodervaring meegemaakt, waarbij hij leed aan een bloeding die een intensieve operatie en een herstel van zeven weken vereiste. Een uitgebreid werkschema in het operahuis en deze bijna-doodervaring inspireerden een artistieke uitstorting van het nadenken over de sterfelijkheid tijdens zijn lange zomervakantie in het vredige en geïsoleerde Maiernigg. Het nummer eindigt met de tekst:

Ich bin gestorben dem Weltgetümmel,
Und ruh’ in einem stillen Gebiet!
Ich leb’ allein in meinem Himmel,
In meinem Lieben, in meinem Lied!

Diederik van der Laag is een hedendaagse koorcomponist gevestigd in Nederland. Voor een herdenkingsconcert in 2019 componeerde hij Ils Dorment, op basis van de tekst van de Franse dichter Louis Chadourne uit de cyclus Commémoration d’un mort de Printemps. Chadourne was bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in Nice gestationeerd en raakte in 1913 gewond. De mentale schade was groot en er werd bij hem ‘psycho-névrose émotionnelle' vastgesteld. Het gedicht spreekt over degenen die midden in het bos slapen, aan de kant van de heuvels, onder de dikke golven van de nacht. Ze slapen tevreden met dezelfde vermoeidheid en nadat ze dezelfde rook hebben gedronken, rollen ze in dezelfde plooien van herinnering. Deze tragische tekstuele beeldtaal van gevallen soldaten die in anonimiteit en eenheid rusten, wordt door van der Laag vastgelegd in lagen en golven van koor geluid opgesteld als een dubbelkoor. De geluidsgolven bouwen zich langzaam op tot een climax aan het einde van het stuk.

And so I go on van Jake Runestad is geschreven ter nagedachtenis aan de tenor en dirigent Germán Aguilar, die op 34-jarige leeftijd plotseling overleed tijdens een optreden met zijn koor in Florence, Italië. Zijn partner had de kaart van de componist in de portemonnee van Germán gevonden en vroeg Runestad een koorstuk voor Aguilar te componeren. Zoals in de beschrijving van Runestad staat: “Ik hoop dat deze muziek een element van Germáns leven als een geweldige man en muziekliefhebber weergeeft. Ik hoop ook dat de muziek zal dienen als een vorm van genezing voor degenen die het ervaren en die blijven lijden onder dit immense verlies. Todd Boss, de geweldige dichter die een originele tekst voor dit werk schreef, heeft prachtig de boodschap weergegeven die we bij je willen achterlaten: "En dus ga ik door, altijd, waar je ook bent, mijn liefste." De tekst voor Runestads compositie Waves is ook door dezelfde dichter geschreven. Hier is een fragment:

My sadness is enormous as the sea.
Birds are made of bones of air but I am water, drawn by my nature to drown.
Light—o, magnanimous light! Find me!
Blind me with sight!
Sweep free and steep me in the serenity that saves—
sunlight washing over me in waves—

De muziek van Waves sluit perfect aan bij de auditieve context van de langzaam opgebouwde geluidsgolven in Van der Laags stuk. Het één uur durende programma Songs of Farewell sluit aan bij de stemmen van dit koor, bestaande uit enkele van de beste amateurstemmen die Nederland te bieden heeft